Onlangs las ik over taal en waarom lezen belangrijk is. Er stond geschreven dat onze samenleving afhankelijk is van taal. We zijn een getekstualiseerde samenleving volgens bijzonder hoogleraar Adriaan van der Weel van de Universiteit Leiden.

Kijk, dat is nog ‘s serieuze taal. De man orakelde over hoe je brein leert van het lezen van verrassende teksten. Hoe het je brein creatief en adaptief maakt. Hoe het je brein voorbereidt op de rest van je leven. Hoe je moet oplossen en hoe je met de onvermijdelijkheid van een bepaalde uitkomst leert leven.

Lezen doe je als je brein honger heeft

Lezen en schrijven helpt je met het verplaatsen in een ander. En je leert er beter door denken. Een vaardigheid die menigeen lijkt te ontberen. Als je leest ontcijfert je brein letters, woorden en zinnen. Dat maakt lezen vermoeiender dan bijvoorbeeld kijken. Je brein zoekt naar begrip. Houvast. Aangezien hersenen altijd op zoek zijn naar nieuwigheid, voed je de hersenen door te lezen, letterlijk.

Ergens anders las ik een blog van ene Geert Kimpen. Hij leert werknemers zichzelf beter leren kennen door ze eerlijk en open over hun leven te laten schrijven. Hij leert ze dat tegenslag je juist menselijk maakt, niet zwak. En door dat verhaal over je tegenslag te delen, onderscheid je je van de rest.

Verhip, dat is wat ik hier al een paar jaar doe. Herkenbaar dus. Ik geef me bloot en stel me kwetsbaar op. En het maakt me onaantastbaar, want het is wie ik ben. Daar kun je van vinden wat je wilt, het verandert niets aan wie ik ben. (In een interview met Beau van Erven Dorens – notabene – las ik over een vergelijkbare emotie. De beste man jankt om alles. Dat is best verfrissend om te zien.)

De boel op de rails

Beide stukken spreken zich – zij het elk op andere wijze – uit vóór lezen en schrijven. Maar ook voor verhalen. Nu is het niet zo dat alles in het leven om verhalen draait. Al kun je overigens wel alles in het leven vertalen naar een verhaal. Feit is dat we allemaal ons eigen verhaal zijn en op die manier met elkaar verbonden zijn. In de verhalen herkennen we elkaar. Als mens neigen we naar elkaar. Dat is mooi. Zo kunnen we meer begrip creëren. En begrip voor elkaar houdt de boel doorgaans op de rails.

Maar wie niet goed leert lezen en schrijven zal grote moeite hebben om zoiets als een betoog te begrijpen, zal moeite hebben met studeren, zal moeite hebben met het ordenen van informatie, zal moeite hebben om verhalen te begrijpen voor wat ze zijn. En zal in een op taal en schrift gestoelde samenleving zijn plek maar met moeite in kunnen nemen.

En wie leest en schrijft (en dus begrijpt) zal de boel – waaronder vooral zijn of haar eigen leven – veel minder snel verkloten. En beter nog, het leven van een ander net zomin.