Reputatie oppoetsbeurt

Zijn ontroering was voorspelbaar, achteraf gezien. Muziekleraar L. droeg immers nooit schoenen om het contact met de aarde zo intens mogelijk te houden. Een gevoelig mens. Mijn studiegenoot en ik waren een beetje arrogant en hielden niet altijd evenveel rekening met wat een ander voelde. Wat in mijn geval ‘de rol was die ik speelde’, want – o de ironie – ik was zelf overgevoelig.

Wat we vooral wilden was op een zo makkelijk mogelijke manier een voldoende halen. Behalve een beetje arrogant waren we ook erg lui. L.’s waterige ogen vertelden mij dat die voldoende wel ging lukken. Hij had ons een paar weken eerder een Russisch volksliedje geleerd. Dat bestond uit drie akkoorden. Een E, D en G-akkoord. Althans voor zover ik mij dat nog kan herinneren, het is al 25 jaar geleden. De opdracht was in elk geval om een eigen nummer met tekst te schrijven en dat vervolgens voor te dragen.

En dus draaiden we de enige drie akkoorden die we kenden om. Dus eerst G, D en E. Op de dag van de voordracht in de aula geschreven en gerepeteerd. Op de melodie die ontstond hadden we enkele woorden geschreven. Vraag me niet waar het liedje over ging. Ons luie creatieve proces had in zijn ogen een diamant opgeleverd. Hij zag dat wij de ruimte achter de deur die hij had opengezet waren ingestapt. Dat raakte hem. Ergo, ogen die volliepen en een 9 voor in het dossier.

Dat was voor het eerst dat iemand werd geraakt door iets dat ik had gemaakt.

Inmiddels weet ik dat je niet meer dan drie akkoorden nodig hebt voor de mooiste ontroerende momenten. Het zijn dragers. De beste rock en roll nummers hebben maar drie akkoorden. Punk heeft er ook maar drie nodig. Magie, if you will. Zet achter die akkoorden de juiste woorden en bam; welkom in het hart.

Elektrificeren

Noem het lenen of inspiratie, maar die drie akkoorden wakkerden wel iets in mij aan. Dat prullige Spaans gitaartje dat ik voor de opleiding nodig had, ruilde ik meteen in voor een elektrische en raakte langzaam maar zeker bezeten van het fenomeen ‘gitaareffectpedaal’. Al dacht ik aanvankelijk dat elk gitaargeluid uit een pedaal kwam. Little did I know.

Veel verder dan die drie akkoorden bracht ik het overigens niet omdat ik mezelf – helemaal in de punkattitude – niet wilde conformeren tot wat iedereen doet. Ik koos de makkelijke weg (lui) en had geen zin om les te nemen (lui). Ik leerde het zelf wel, want aangeleerde technieken zouden mij weerhouden van vrij spelen en denken. Techniek en regels knellen af. Zelf aangeleerde technieken niet. Daar kun je natuurlijk van alles van vinden. (Lui.)

In mijn zoektocht naar het ‘gitaargeluid in mijn hoofd’ kwam ik een jaar of tien geleden op online fora regelmatig het merk ‘JHS’ tegen, oftewel Josh Heath Scott. Voor gitaareffectpuristen was hij een charlatan die wat betreft het bouwen van effecten deed wat ik ook had gedaan. Iets pakken dat al bestond en dat onder je eigen naam de wereld in slingeren. Overigens is de beschuldiging aan het adres van JHS nooit keihard bewezen. Online werd vooral veel anoniem geroepen, toen al. En als de riolen van internet je onder de putdeksel hebben, kom je daar niet uit zonder te stinken.

Een eerbetoon als inspiratie

Wat Scott destijds waarschijnlijk deed heet ‘topology’, wat niks anders is dan het verder ontwikkelen van een idee. Noem het maar inspiratie, een eerbetoon. Het is zowel een grijs gebied als glad ijs. Feit is dat het ‘fuzzeffect’ bijvoorbeeld maar drie oervariaties heeft (EHX Big Muff, Tone Bender en de Fuzz Face) en toch bestaan er honderden merken die fuzzpedalen bouwen. Allemaal op basis van een van de oorspronkelijke variaties.

Op de digitale platforms van de gitaareffectwereld is dat een taboe. De gitaarspelende reaguurders laten online niks van elkaar heel. Het een nogal kleinzielig zooitje wat dat betreft. Scott’s reputatie stond er slecht voor en ook ik wilde geen JHS-pedalen kopen. Waar rook is, is vuur. Ja toch? En dus kocht ik pedalen van merken die precies hetzelfde als JHS deden, maar wiens naam niet besmeurd was.

Niet verdedigen, maar vertellen!

Scott heeft zich voor zover ik weet nooit ingelaten met de geruchten. Laat ze maar, geen aandacht aan besteden. Niet in de verdediging gaan. Mijn tijd komt wel. Vul ik even in, want weet ik nou echt.

En dan opeens, jaren later.

Een vlogje op YouTube. Een man zit netjes gecentreerd in beeld. Een talking head met een nerdy kapsel, die op een typische quasi-nonchalante manier en zelfspot prachtig vertelt over zijn passie. Het gitaareffect. Het vlogje behandelt een type effectpedaal en ik heb geen idee of dit zijn eerste vlog is of de zoveelste. ‘JHS’ staat in de bio. Wat onmiddellijk opvalt is dat hij gedurende het hele vlog nauwelijks over zijn eigen merk praat.

Wel vertelt hij hartstochtelijk en begrijpelijk over de werking van een overdrive pedaal, pakt er een gitaar bij en speelt een deuntje. Legt wat ‘settings’ uit. Een oersimpele, maar onderhoudende en leerzame manier van communiceren. In de prik. Denk je er wat langer over na dan zie je wat hij in werkelijkheid doet, namelijk een verhaal vertellen. Aan de ene kant over de passie die wij als kijkers met hem delen, gitaareffecten. En aan de andere kant – zonder zijn merknaam expliciet te noemen – vertelt hij over zijn producten. Hij geeft weg, creëert goodwill en voegt een laag glans toe aan zijn imago en reputatie van heb ik jou daar.

Meer dan ’n half miljoen volgers

Elke nieuwe aflevering is een hoofdstukje uit een verhaal dat steeds verder uitwaaiert door de historie van rockmuziek, de oervaders van de gitaareffecten, gitaristen en hun invloed op fuzz en versterkers, wat een transistor is en doet. Anekdotes. Interviews. Hij geeft andere merken een podium (zijn kanaal heeft meer dan 500.000 abonnee’s). Stelt een bandje samen, laat horen wat hij bedoelt met ‘germanium’ of ‘silicon’ en wat een tone stack is of hoe je gainpedalen ‘stackt’.

Josh Heath Scott versterkt zijn verhaal

• Door zichzelf te zijn (nerdy, zelfspot, geen fratsen)
• Door zichzelf kwetsbaar op te stellen.
• Vanuit zijn expertise op een persoonlijke manier te vertellen.
• Door een eigen consistente stijl te hanteren in woord en beeld.

Terug naar de fora. Over de besmette beginjaren van JHS hoor en lees je inmiddels niets meer; dat vind je op Google-pagina 15.657. Scott heeft door zijn vertellingen waarin hij met overdonderend veel kennis van zaken ons leken een en ander bijbrengt over effectpedalen zichzelf vrijgepleit van elke vlek waar zijn reputatie mee besmeurd was.

Door op deze wijze een community te starten vanuit de kennis en plezier voor je vak en dit vervolgens te delen zonder iets terug te verwachten, creëert een ongelofelijke gunfactor. Hij presenteert zich als een autoriteit, zet de spotlight op andere merken en is anno 2020 een van de meest succesvolle ‘boutique-merken’ in de wereld van de gitaareffecten. Good job. Well done!